ท่าปลา เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดอุตรดิตถ์ เดิมสังกัดอยู่กับจังหวัดน่าน ต่อมาได้มีการย้ายมาสร้างเขตอำเภอใหม่ภายหลังจากสร้างเขื่อนสิริกิติ์ และขึ้นสังกัดอยู่กับจังหวัดอุตรดิตถ์จนปัจจุบัน ท่าปลา เป็นอำเภอเดียวที่ประชาชาส่วนหนึ่งพูดภาษาเหนือในจังหวัดอุตรดิตถ์ และกระจุกอยู่ในหมู่บ้านเขตผังที่ดินจัดสรรสำหรับประชาชนของหมู่บ้านที่โดนเวนคืนที่ดินสำหรับสร้างเขื่อน มีวัฒนธรรมคล้ายจังหวัดน่าน และเป็นแหล่งอารยธรรมและอดีตดินแดนล้านนาตะวันออก มีพื้นที่ 1,366.445 ตารางกิโลเมตร (ประมาณ 854,028.125 ไร่) ลักษณะส่วนใหญ่เป็นที่ราบที่อยู่ระหว่างเนินเขาและภูเขา มีอ่างเก็บน้ำเขื่อนสิริกิติ์อยู่ตอนกลางเป็นพื้นที่แหล่งน้ำ 284.8 ตารางกิโลเมตร พื้นที่ส่วนใหญ่ของอำเภออยู่ในการดูแลของนิคมสร้างตนเองลำน้ำน่าน เขตอุทยานแห่งชาติลำน้ำน่าน เขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ป่า และเขตป่าสงวนแห่งชาติ โดยมีพื้นที่ที่เป็นกรรมสิทธิ์ของประชาชนน้อยมาก
อำเภอท่าปลามีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียงดังนี้
* ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอสูงเม่น อำเภอเมืองแพร่ (จังหวัดแพร่) และอำเภอนาหมื่น (จังหวัดน่าน)
* ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอน้ำปาด
* ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอน้ำปาด อำเภอทองแสนขัน และอำเภอเมืองอุตรดิตถ์
* ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเมืองอุตรดิตถ์ และอำเภอเด่นชัย (จังหวัดแพร่)
